^DeAndereKrant

De in Virginia wonende publiciste had zich tot de Arabische Lente in 2010 nog niet verregaand verdiept in het Midden-Oosten. Dat veranderde toen, na de protesten in Damascus begin 2011, de oorlog daar in volle hevigheid losbarstte. Het narratief zoals dat gepropageerd werd vanuit de reguliere media divergeerde dusdanig met het discours van talloze Syriërs ter plaatse, zo ontdekte ze, dat ze besloot zelf op veldonderzoek te gaan. Tien jaar intensief onderzoek en zeven reizen naar Syrië verder, heeft ze het land en de mensen voorgoed in haar hart gesloten.

Het heeft mijn leven diepgaand beïnvloed. Er wordt vaak gedacht dat ik op uitnodiging van de Syrische overheid in was gevlogen voor een persreisje, maar dat was beslist niet zo. Ik ging er compleet niet-geaffilieerd en onbezoldigd naartoe en kon me gewoon vrij bewegen. Op een paar slagvelden na, waar hevig gevochten werd, was niets verboden terrein.

Om een meer integraal, eerlijk beeld van het conflict te krijgen, wilde ik zo veel mogelijk Syriërs van allerlei pluimage ontmoeten om hun verhaal te horen. De gastvrijheid waarmee ik ontvangen ben, was buitengewoon. Maar ook de geschiedenis en cultuur heeft me gegrepen. Het is werkelijk een fascinerend land en het contrast met hoe het ooit was, voor de oorlog, is gigantisch. Van een betrekkelijk vrije, welvarende, seculiere en bovenal veilige natie, is het verworden tot één van de armste en gevaarlijkste landen ter wereld.

Tot 2011 stond het land, volgens de index van de VN en Gallup, nota bene op plek vijf van veiligste landen wereldwijd. Veel Syriërs die ik sprak omschreven hun land zelfs als “quasi-paradijselijk”. Religieus pluralisme was de norm, er was een grote middenklasse en bijna even zoveel hoogopgeleiden. Het toerisme floreerde, buitenlandse investeringen zaten in de lift en in tegenstelling tot wat mensen vaak denken, zijn de mensen vaak verrassend modern en ‘westers’. Dit betekent niet dat alles pais en vree was en dat iedereen blij was met de zittende regering, maar het leven was door de bank genomen goed.

Hoe anders is de situatie nu: het land ligt nog steeds in puin, grote delen van de infrastructuur, huizen en fabrieken zijn volkomen vernietigd. Mede door de sancties vindt wederopbouw maar beperkt plaats. Israël voert nog geregeld luchtaanvallen uit op Syrisch grondgebied en ook ISIS en aan Al Qaeda geaffilieerde strijders houden nog steeds huis in Idlib en het noordoosten. Een half miljoen Syriërs zijn de afgelopen tien jaar omgebracht en nog eens zeven miljoen mensen zijn ontheemd geraakt. Tel daarbij op Covid, hongersnoden, de gierende inflatie en het feit dat 90 procent van de Syriërs onder de armoedegrens leven, en de humanitaire crisis is compleet.

En vergeet niet dat maar liefst een derde van het Syrisch grondgebied al jaren illegaal bezet wordt door de Amerikanen. Laat dat nou net een regio zijn die zeer rijk is aan olievelden, olie die nu linea recta verscheept wordt naar de Verenigde Staten. En dat terwijl de olie-export voorheen een belangrijk exportproduct was van Syrië. Hetzelfde geldt voor de tarwe die hier in grote hoeveelheden verbouwd wordt. Wist je dat Syrië mondiaal te boek staat als een van de landen met de beste tarwe? Via Koerdische huurlingen wordt dit nu geëxporteerd naar Amerika zonder dat het Syrische volk ook maar enigszins meeprofiteert van de winsten, laat staan dat zij - in tijden van voedselschaarste - er enige aanspraak op kunnen maken.

Bovendien staan Syrische banken op het punt te imploderen. Alsof dit alles al niet rampzalig genoeg is, is Syrië ook nog eens uitgesloten van alle internationale betalingsverkeer. Logischerwijs vieren corruptie en de zwarte handel hierdoor hoogtij nu.

Het werd me ongenadig duidelijk dat de sancties, volgens de officiële lezing gericht tegen Bashar el-Assad en zijn regering, ervoor zorgen dat het hele Syrische volk zwaar lijdt. Dit is echter, zo ontdekte ik gaandeweg, bewust beleid. Maar ook het gegeven dat de revolte in 2011, die het beginpunt van de oorlog markeerde, geen spontaan, organisch gevormd protest was tegen een tiran, maar van hogerhand aangestuurd was, drong zich steeds meer op. Het was een door de CIA georkestreerde coup d’état om een democratisch gekozen president uit het zadel te wippen, iets wat uitvoerig gedocumenteerd is. Het plan om vervolgens een sektarische oorlog te ontketenen was trouwens al sinds 2005 in de maak onder het bewind van George W.

Bush (een strategie die binnen kringen van het Witte Huis ook bekend staat als the redirection, zo wist Pulitzer Prize-winnaar Seymour Hirsch te onthullen). In dezelfde lijn werd Syrië onderdeel van de As van het Kwaad, een kwalificatie die de Bush-regering onder de vlag van de War on Terror legitimering gaf om regeringen die hen niet welgevallig waren, omver te werpen. Vooralsnog zijn de staatsgrepen op Assad mislukt, maar dat heeft hen er niet van weerhouden het te blijven proberen.

Alles draait om westerse hegemonie en controle, en geen middel wordt daarbij geschuwd. Mij wordt geregeld verweten een complotdenker te zijn, maar de feiten zijn zo evident en de sporen die worden nagelaten zó traceerbaar, daar is niets samenzweerderigs aan.

Klopt, het is een beproefde modus operandi bij proxy-oorlogen. We claimden terroristen te bestrijden en waren onderwijl bezig Al Qaeda- en ISIS-strijders tot de tanden toe te bewapenen. Op een gegeven moment waren er zo’n 5000 bewapende rebellengroepen in Syrië, waaronder het Vrije Syrische Leger. Allen werden intensief getraind en bewapend door buitenlandse mogendheden en overheidsorganen als de CIA, het Pentagon, de Britse militaire inlichtingendienst MI6 en de Navo-alliantie. Ook dit is later publiekelijk gemaakt door Alastair Crooke, een Britse voormalig diplomaat en geheim agent en Jack Murphy, een ex-commando-lid van het Amerikaanse leger. Ruim honderdduizend huurlingen knapten het vuile werk van het Westen op. Religieuze minderheden waaronder talloze christenen, alawieten, druzen en sjiieten die onder het bewind van Assad juist bescherming genoten werden nu vogelvrij verklaard, sloegen op de vlucht of werden uitgemoord.

De gelijkenis met de oorlog in Oekraïne is evident. Net als in Syrië is in 2014 een door de CIA-geleide coup gepleegd op de democratisch gekozen president Janoekovitsj, alleen is de putsch in Oekraïne ook daadwerkelijk gelukt. En ook toen begon het met protesten waarbij door de CIA getrainde sluipschutters op demonstranten begonnen te schieten.

Zowel Oekraïne als Syrië zijn eeuwenlang een geopolitieke speelbal van verschillende krachtenvelden geweest, en al even zolang is er sprake van onrechtmatige bezetting door buitenlandse grootmachten. Grondstoffen als tarwe, gas en olie worden in beide landen op grote schaal geplunderd en voor de eigen markt aangewend. Er wordt weleens gezegd dat een Syriër een imperialist al op duizenden kilometers afstand kan ruiken. Door hun roerige geschiedenis zijn zij zich zeer bewust van westerse propaganda en de tactieken die aangewend worden om hun soevereiniteit te ondermijnen. Interessant genoeg zetten de westerse media de mensen die dit doorzien, en mede daarom Assad steunen, weg alsof ze gehersenspoeld zijn en enkel de overheid als informatiebron hebben. Het omgekeerde is waar: Assad was er gedurende de hele oorlog op gebrand het internet volledig open te houden.

Toch is de oorlogspropaganda met betrekking tot het conflict in de Oekraïne zo mogelijk nog heviger en de berichtgeving nog eenzijdiger. Vanaf het allereerste begin is hapklaar aan de massa opgediend wie de ‘good guy’ is en wie de ‘bad guy’. En wie zich ook maar enigszins waagt aan een genuanceerde analyse, wordt resoluut als ‘Poetin-puppet’ weggezet.

Amerika is vele oorlogen gestart onder valse voorwendselen, en Syrië is slechts één land in een steeds langer wordende rij van landen die hieraan ten prooi zijn gevallen. Alleen al de afgelopen twintig jaar zijn als gevolg hiervan tussen de één en zes miljoen mensen omgekomen, zijn tientallen miljoenen burgers ontheemd geraakt en zijn biljoenen dollars aan belastinggeld verkwanseld. Desondanks zijn voor deze oorlogsmisdaden nimmer sancties ingevoerd, noch is er ooit iemand strafrechtelijk aansprakelijk gesteld. Maar onderwijl heeft men wel de mond vol van het belang van volkssoevereiniteit... de huichelarij is werkelijk stuitend. Het is inmiddels uit en te na bekend dat het niet Assad, en zijn regering, was die op onschuldige demonstranten schoot en gifgas inzette op zijn eigen volk, maar dat de zogenaamd ‘gematigde rebellen’, met politieke steun van de VS, hier verantwoordelijk voor waren. En vlak ook de rol van Israël niet uit: zij zijn er alles aan gelegen om de machtigste speler in de regio te worden. Clean Break, een inmiddels alweer 26 jaar oud manifest uit de koker van het neoconservatieve kamp is indertijd opgesteld om Israël te helpen deze ambities waar te maken. De pro-Israël-lobby is, zeker bij het departement van Buitenlandse Zaken, al vele decennia enorm invloedrijk. De analogie, zo luidde, was destabilisatie van landen als Irak, Iran, Libanon en Syrië.

Ik zie het wat Syrië betreft niet heel rooskleurig in nee, nu het land nog steeds bezet wordt en de sancties nog steeds opgeld doen. De sancties drijven Syrië slechts dieper in de armen van Rusland en China, die wel bereid zijn essentiële zaken als geneesmiddelen, ziekenhuisapparatuur en andere technologie aan te leveren. Toch zie ik Syrië niet capituleren. Als ze dat immers wel doen, dan ligt het draaiboek van economische slavernij reeds klaar: dan stromen de hulpgoederen weliswaar binnen, maar dan hangen ze ook aan het infuus van het IMF, met alle stringente voorwaarden van dien, en dan is van enige soevereiniteit al helemaal geen sprake meer.