^DeAndereKrant

Mirjam de Groot stemde op 17 maart 2021 tijdens de Tweede Kamerkiezingen op Willem Engel. Zij deed dat in ’t Koetshuis Nijkerk, omdat Lijst 30 - de politieke partij waarvoor de Viruswaarheid-voorman zich kandidaat had gesteld - niet in haar toenmalige woonplaats Amersfoort op de kieslijst stond. “Dus pakte ik de trein naar het dichtstbijzijnde stemlokaal in Nijkerk waar ik wel op Willem Engel kon stemmen.” Ze kleurde het vakje achter de nummer twee van Lijst 30 rood in en zette voor de zekerheid haar stembiljet en paspoort op de foto. “Om achteraf aan te kunnen tonen dat ik die stem echt heb uitgebracht”, vertelt ze, “omdat ik vooraf al was gewaarschuwd voor fraude.”

Op het definitieve stemmentelformulier van ’t Koetshuis staan in totaal zes stemmen genoteerd voor Lijst 30: twee voor lijsttrekker Anna Zeven en vier voor nummer vier Koen Verhagen. Oftewel: nul voor Willem Engel. De Groot: “Mijn stem is verloren gegaan. Dat betekent niet automatisch dat er fraude is gepleegd. Verdacht is het wel. Ik heb in het verleden zelf ook op een stembureau meegeteld en weet dat het mensenwerk is. Wat ik ook weet, is dat er al werd overgegaan op hertellen als er een klein foutje was gemaakt. De kans dat een stem verloren gaat is er altijd, maar die is niet heel groot. Nu ik dat ook heb gehoord van vele anderen in het land, geloof ik dat er meer achter zit. Sinds corona zijn mijn ogen opengegaan”. De Groot is inmiddels naar Frankrijk verhuisd en heeft de rechtszaak op afstand gevolgd. “Ik sta er onverschillig in. Ik vertrouw de overheden niet meer, dus denk ook niet dat deze rechtszaak verandering gaat brengen. Ik probeer mezelf onafhankelijk te maken van het systeem, before the shit hits the fan. Toch is het goed dat er mensen zijn die het kiezersbedrog aantonen, daarom heb ik mijn bewijsstukken naar Willem opgestuurd voor de rechtszaak.”

Dragan Knezevic uit Amsterdam overkwam hetzelfde als De Groot. Ook hij kon niet op Lijst 30 stemmen in zijn kies­gewest. Hij toog met zijn vrouw naar een district buiten de hoofdstad en vond zijn eigen stem en die van zijn vrouw op Willem Engel niet terug in het zogenaamde proces-verbaal van de Kiesraad, de organisatie verantwoordelijk voor het ordentelijke en eerlijke verloop van de verkiezingen. Knezevic vertegenwoordigde voor de rechter ook twee stadgenoten die naar Den Bosch afreisden en daar hun stemmen niet in de einduitslag terugvonden. De Amsterdammer diende al op 25 maart 2021 een klacht in bij de Gemeente Amsterdam. Die klacht werd door het stadsbestuur pas op 27 september doorgestuurd naar de Kiesraad in Den Haag. Een halfjaar later - op 8 oktober - hoorde hij dat de Kiesraad er niks mee zou doen, omdat “het getalsmatig om zo weinig stemmen gaat dat ze geen invloed zouden hebben op de uitslag van de verkiezingen”, aldus Roderick Al, de senior juridisch adviseur en woordvoerder van de Kiesraad in de rechtszaak.

Knezevic had op 15 juli 2021 de stap naar de bestuursrechter van de Rechtbank Amsterdam al gezet, omdat hij vond dat zijn bezwaarschift bij de gemeente niet tijdig werd behandeld. Pas een jaar later, op 30 mei 2022, kwam deze zaak voor de rechter (mevrouw Wijnker). Intussen was het Kabinet Rutte IV, op 10 januari van dit jaar, allang geïnstalleerd en dus is er nooit sprake geweest van een mogelijkheid tot een hertelling of nieuwe verkiezingen, zoals de eisende partij wilde. Knezevic: “Het rechtssysteem heeft gefaald. De OVSE (Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa - red.) gaat vaak naar derdewereldlanden om over de schouder mee te kijken bij verkiezingen. Als dat hier was gebeurd, was er al lang ingegrepen”.

Roderick Al moest namens de Kiesraad erkennen dat er stemmen verloren zijn gegaan: “Wij waren niet bij de telling en de stemming. We moeten dus aannemen dat dit zo gebeurd is. Misschien zijn de stemmen opgeteld bij een andere kandidaat van Lijst 30. Het is mensenwerk en dan worden er fouten gemaakt. We vinden het wel erg vervelend voor de mensen wiens stem verloren is gegaan. Daarom is er een wetsvoorstel ingediend dat kiezers er in de toekomst voor kunnen zorgen dat onderzoek of hertelling sneller mogelijk is. We hopen daarmee de vervelende gevoelens weg te nemen”.

Rechter Wijnker zei dat ‘vervelend’ wel wat zwak uitgedrukt is en nam het woord “ondemocratisch” in de mond, maar uit haar uitspraak twee weken later blijkt dat ze haar vingers verder niet wil branden aan de zaak. “Artikel 8:4, vierde lid, aanhef en onder a, van de Awb bepaalt dat geen beroep bij de bestuursrechter kan worden ingesteld tegen het verloop van de stemming en de vaststelling van de uitslag bij verkiezingen van de leden van vertegenwoordigende organen (zoals de Tweede Kamer)”, staat in de uitspraak. “Om die reden zal de bestuursrechter zich onbevoegd verklaren om te beslissen op het beroep van eisers.”

Willem Engel spreekt van een “heel listige uitspraak”. De rechter stelt impliciet dat alleen de Tweede Kamer bevoegd is om nieuwe verkiezingen uit te schrijven. “Maar daar zitten nou juist de figuren die profiteren van deze mogelijke verkiezingsfraude. Er is door de rechter niet ingegaan op inhoudelijke behandeling van de stellingen en dus is de zaak eigenlijk een toneelstuk geweest. In het geval van verkiezingsfraude kun je in Nederland dus nergens terecht. Dat wetsvoorstel van de Kiesraad beschouw ik als een zoethou­dertje, ondertussen zit de regering vier jaar in het zadel”, aldus Engel.

Knezevic stelt dat de enige ‘winst’ is dat het proces feitelijk heeft “aangetoond dat hier in Nederland geen effectief systeem bestaat voor het bestrijden van diefstal van stemmen van een oppositiekandidaat”.