Nieuws Mens en Macht

Visserij op omvallen, vissers voegen zich bij boerenprotest

visserij valt om
Phil Nijhuis | ANP
💨

Regering weigert steun​
Regering weigert steun
Datum: 25 juni 2022
Mens en Macht

Rypke Zeilmaker

Rypke Zeilmaker

Minister Henk Staghouwer (Christenunie) van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit weigert de door historisch hoge olieprijzen gedupeerde vissers de inkomenssteun, die Franse vissers wel krijgen. Staghouwer wil ook als enige minister in Europa de kleinere Nederlandse kotters die voor de kust varen aan nieuwe stikstofregels onderwerpen. Veel visserijbedrijven staan inmiddels op omvallen. Zij voegen zij zich bij het boerenprotest, hoewel na zes jaar gevecht tegen de bierkaai actiemoeheid valt te bespeuren.

Afgelopen weken lagen 47 van de 293 Nederlandse viskotters aan wal omdat het voor hen niet meer loont om uit te varen. Was de gasolie (‘rode diesel’ zonder accijns) in 2020 nog 30 cent per liter, nu tikken zij 1 euro 20 af aan de pomp. Wanneer je met het vissen op tong en schol in een week 40 duizend euro besomt, en 30 duizend liter brandstof nodig hebt, kun je de bemanning al niet meer betalen. Volgens ingewijden in de sector als Jan de Boer van Flatfish Urk staan vele familiebedrijfjes op omvallen en zien zij uit naar subsidie voor sanering.

Urker tongvisser Jurie Post richtte daarom al de website wegaannaardedonder.nl op, en zijn zoon blies op 15 juni op zee de ‘Last Post’. Dat is het bij dodenherdenking gespeelde trompetdeuntje om gesneuvelde soldaten te eren. Afgelopen week sneuvelden weer twee familiebedrijfjes uit Scheveningen, en tientallen andere vissersfamilies kampen met oplopende schulden.

Van de kotters bestaat 81 procent uit familiebedrijven en eenmanszaken, waar de vader het vak doorgeeft aan zijn kroost. Die stomen vrijdags de haven weer in, en houden zo nog een sociaal leven en sociale structuur in visserijgemeenschappen in stand. Juist die vissers worden nu getroffen door een reeks nadelige maatregelen van het LNV-Ministerie. De voorganger van Henk Staghouwer, Carola Schouten (Christenunie) voerde het verbod op pulsvisserij in, elektrisch vissen.

Dat gebeurde nadat actiegroepen in Brussel succesvol lobbyden bij de Europese Commissie voor zo’n verbod. Door die elektrische vismethode konden 84 vissers met pulsvergunning, per visreis in een week 10 duizend liter brandstof besparen, een derde van de brandstof. Nu zij dankzij Schouten weer moesten overschakelen op de oude methode met wekkerketting, zijn die vissers per week dus 12 duizend euro extra brandstofkosten kwijt.

Minister Staghouwer weigert vissers te steunen


Dat het LNV-Ministerie hen dupeerde in het pulsdossier, leidt vooralsnog niet tot toeschietelijkheid. Waar de Franse vissers nu compensatie ontvangen van de regering voor de hoge brandstofprijzen, weigert Staghouwer al sinds maart vergelijkbare steun uit te keren. Dit ondanks herhaald verzoek vanuit de sector, omdat de Europese Commissie zelf miljoenen euro’s voor dat doel had vrijgemaakt vanuit het Europees Visserijfonds. In een brief aan de visserijsector beroept het LNV-Ministerie zich op “de oorlog in Oekraïne” en “ondernemersrisico” om die steun te weigeren. Daarnaast zou het ongepast zijn “in het kader van de energietransitie” om subsidies voor dieselolie te geven. Die subsidies zijn nu enkel bestemd voor uitbaters van ‘duurzame’ energie.

Binnen de visserijsector leeft sterk het idee dat de minister de sector bewust richting een koude sanering duwt. In het eerder gesloten Noordzee-akkoord stuurt de regering Rutte al aan op het uit bedrijf halen van vissers. Ook verscheen al een positiedocument van de Europese Commissie, waar op termijn de gehele bodemvisserij in de Noordzee uitgefaseerd zou worden vanwege ‘de natuur’.

Ook het milieubeleid van de Rutte-kabinetten lijkt er op gericht om zoveel mogelijk viskotters uit bedrijf te jagen, denken veel vissers. Zo wil Staghouwer als enige minister in Europa de 156 kleinere kotters die voor de kust varen aan nieuwe stikstofregels onderwerpen. Zij krijgen vanaf 2023 mogelijk geen visvergunning, wanneer ze niet kunnen bewijzen dat hun stikstofuitstoot op kustnatuur geen schade zou veroorzaken.

Al zes jaar voeren de vissers met hun actiegroep Eendracht Maakt Kracht (EMK) publieksvriendelijke acties, omdat zij door ‘groen’ beleid van Europese Commissie en de Rutte-regering van hun visgronden worden verjaagd. Zo moeten zij wijken voor grootschalige industrialisering van de zee met windfarms, en ook zou 30 procent van de Noordzee gesloten moeten worden als ‘natuurgebied’. Daarbij kwamen nog de perikelen van de Brexit, waardoor Nederlandse kotters visgebied voor de Engelse kust dreigen te verliezen. En de vissers werden al door steeds verdergaande lastenverzwaringen getroffen, als gevolg van Europees visserijbeleid. EMK werd opgericht door de Zeeuwse kottervisser Job Schot, als protestclub tegen de zogenaamde ‘aanlandplicht’ van de Europese Commissie. Jonge vis die bijgevangen werd, zetten de vissers normaliter weer terug in zee.

Maar sinds de aanlandplicht in werking trad in 2019 moeten zij tegen verlies die jonge vis mee naar wal nemen, waar deze dan vernietigd wordt.

Afgelopen week was na zes jaar gevecht tegen de bierkaai een zekere actie-moeheid te bespeuren. Urker visser Jurie Post noemde een ‘harde kern’ van een tiental kotters die tot blokkades bereid zou zijn. Maar de verdeeldheid in de sector is door de oplopende schulden gegroeid, zodat er geen grootschalige Armada van kotters meer te mobiliseren was. Velen hopen alsnog met een minder militante houding brandstofsteun te krijgen. Maar zoals Michel Verschoor van vissers-actiegroep EMK opmerkt heeft het ministerie ‘ze dan helemaal bij de kloten’, volgens het credo ‘wie zoet is krijgt lekkers’.

Volgens Jan de Boer is het rebelleren tegen overheden ook niet een gewoonte binnen het traditioneel-protestantse deel van de sector. Zo resteert er vooral op apps een militant geluid, dat volgens de actiebereide vissers van ‘wegaannaardedonder’ neerkomt op ‘veel geschreeuw, weinig wol’. Uiteindelijk kan dan vóór 2030 een situatie ontstaan, waarin een land met een ooit vooruitstrevende moderne vissector zelf geen vis meer aan kan voeren. Omdat de ambachtsmensen, die dat er voor de consument uit kunnen halen, uitgestorven zijn vanwege ‘stikstof’, ‘natuur’ en windfarms.


 
Wil je meer weten?
Koop de nieuwste editie bij jou in de buurt, of bestel deze editie.
Wil je meer weten?
Koop de nieuwste editie bij jou in de buurt, of bestel deze editie.




©2024 De Andere Krant.
Alle rechten voorbehouden.